Stijn Devillé
Vrede, Liefde & Vrijheid

Kantelmomenten in de geschiedenis boeien me erg. Of het nu gaat om het eind van de tweede wereldoorlog of de financiële crisis, het zijn momenten waarop grote geschiedenis geschreven wordt.

Ik vind het dan erg interessant om niet alleen de zogenaamd grote figuren te bestuderen, maar ook te kijken naar wie in de coulissen deel uitmaken van die geschiedenis. Wat me bij het Verdrag van Versailles zo boeide aan de figuur van John Maynard Keynes, was in de eerste plaats natuurlijk zijn kritische houding tegenover het verdrag waar hijzelf aan had meegewerkt. Dat Keynes bovendien eigenlijk heel precies blootlegde hoe het verdrag zou leiden tot een nieuw conflict tussen Duitsland en de geallieerden was natuurlijk ook heel opzienbarend. Tegelijk ontwikkelde hij ook een nieuwe theoretisch model voor macro-economie, dat de hele wereld uit de depressie van de jaren ’30 haalde en vandaag ook weer erg actueel is, na de financiële crisis én de economische ravage die corona vandaag aanricht. Zo was het voor mij heel snel duidelijk, dat hij een centrale rol moest gaan spelen. 

Tijdens mijn research over het Verdrag van Versailles kwam ik er plots op uit dat er slechts één Afrikaans land vertegenwoordigd was, met slechts één gezant. Daar had ik dus nog nooit bij stilgestaan. Ik beschouw mezelf als een goed geïnformeerde, breeddenkende en progressieve mens. Maar plots moest ik bekennen dat ik er nooit bij had stilgestaan dat op het congres waar de wereld werd hertekend, slechts één Afrikaan genodigd was. Ik wist het zelfs gewoon niet. Dat vond ik eigenlijk choquerend. Dat onbekommerde niet-weten is natuurlijk een perfect voorbeeld van white privilege. Het kostte vervolgens wat onderzoek om te weten te komen, wie de gezant van Liberia precies was, wat zijn eisen waren, enzovoort. Het bleek te gaan om Charles D.B. King, een zeer geknipt diplomaat en gewiekst politicus, die als minister van Buitenlandse Zaken naar de conferentie in Parijs komt, en een paar weken later verneemt dat hij inmiddels in Liberia tot president is verkozen. Het was mij meteen duidelijk dat we deze geschiedenis ook mee moesten nemen in ons verhaal. Omdat het onze manier van denken vandaag, honderd jaar later, eigenlijk ontmaskert als een vorm van koloniaal denken.

De hele conceptiefase van dit stuk en een groot deel van de research vielen ook samen de afgelopen twee drie jaar met een aantal brede, wereldwijde ontvoogdingsstrijden die steeds sterker op de voorgrond kwamen. Bevolkingslagen die plots hun stem lieten horen, die zichtbaar wouden worden: niet alleen de Gele Hesjes in Frankrijk en België (waar ik mijn vorig stuk over schreef), maar ook #metoo, black lives matter of de lgtbq-beweging. Met die hedendaagse blik wou ik ook naar dat Verdrag van Versailles kijken, dat gesloten werd op een moment dat de suffragettebeweging sterk op kwam, en de japanners aandrongen op anti-discriminatieclausules bij de oprichting van de Volkenbond.