Stijn Devillé
Hitler is dead, I repeat, Adolf Hitler is dead

Hitler is dead, I repeat, Adolf Hitler is dead.

Met deze woorden opende BBC World Radio op 30 april 1945. Hitler is dood. Zijn voornaamste secondanten Goebbels en Himmler hebben zich van het leven beroofd. Al snel vallen Goering en Speer in handen van het Westen. De As van het Kwaad is overwonnen, de wereld ligt in puin. Er moet aan een opkuis begonnen worden, en schuldigen moeten worden gestraft.

Tegen de achtergrond van een stad in puin, pogen vier jonge geallieerde medewerkers een moraal te ontwikkelen voor de toekomst. Tussen de beklaagden onderling ontstaan intussen spanningen en meningsverschillen. Want de overlevingsstrategie van de een betekent het doodvonnis voor de ander. Hitler is dood. Maar de bittere erfenis die hij nalaat is enorm.

In het najaar van 2021 is het precies 75 jaar geleden dat de Neurenbergse processen hun beslag kregen. Hitlers opvolger Hermann Goering pleegde zelfmoord in zijn cel, andere nazi-kopstukken werden ter dood veroordeeld of kregen langjarige celstraffen.

Naar aanleiding van die 75ste verjaardag, maakt Stijn Devillé een nieuwe enscenering van zijn instant klassieker uit 2009. Stijn brak door met dit stuk en Hitler is dood werd meermaals bekroond en vertaald. Twaalf jaar later is het tijd voor een gloednieuwe enscenering op basis van een nieuwe dramaturgie, met niet alleen een nieuwe titel, maar ook een nieuwe scenografie en kostuums.

Waar in zijn oorspronkelijke enscenering in 2009 de nadruk lag op het grote leeftijdsverschil tussen de jonge aanklagers en de oudere nazi-verdachten, verschuift de blik in de nieuwe versie naar een heel ander aspect van de Neurenbergse processen: de meertaligheid en hun internationale karakter. In deze nieuwe enscenering gaat Stijn sterk uit van de verschillende vertalingen die inmiddels van het stuk zijn gemaakt: Duits, Frans, Engels en Russisch. Dat waren ook de vier voertalen tijdens het historische proces. Neurenberg was ten tijde van de processen een babylonische smeltkroes: een veruitwendiging van prille globalisering, internationalisering en moderniteit. Het was het eerste proces in de geschiedenis met simultaanvertaling én met cameraploegen in de zaal, die alles minutieus vastlegden.