Geel Hesje in het VRT NWS
reportage over de zaalpremière van Geel Hesje in C-mine Genk. Onze eerste zaalvoorstelling na de corona lockdown.
Of dat nu klimaatjongeren zijn, de beweging van Black Lives Matter, of #MeToo. Er is iets aan het veranderen in de wereld. En daar wil ik graag theater over maken.
Een quote uit het Klara interview met Stijn Devillé over Geel Hesje.
“Wie een fluovestje aantrekt op een werf of in het verkeer, doet dat om gezien te worden en omdat de omstandigheden soms levensgevaarlijk zijn. Ik ben hier, hou rekening met mij. Die roep om gezien te worden, om niet veronachtzaamd te blijven, gaat ook uit van de beweging van de Gele Hesjes. Het fluohesje is dus meer dan een herkenbaar uniform: het is een metafoor, een symbool. Het is deel geworden van de identiteit van de working poor: mensen die wel werken, vaak meerdere jobs combineren, maar toch niet rondkomen. Ze zeggen ‘Stop. Niet verder. Ik ben hier ook.’ In zijn boek De Mens in Opstand zegt de Franse filosoof en schrijver Albert Camus het volgende: ‘De opstand lijkt negatief omdat hij niets schept, maar is door en door positief omdat hij getuigt van wat er in de mens altijd verdedigd moet worden.’ Dat lijkt me heel juist, en een goeie manier om naar de opstanden te kijken die vandaag overal om zich heen grijpen in de wereld: in Frankrijk, in Hong Kong, in Chili, in Libanon. Overal staan mensen op die zeggen: stop, het is genoeg. Of dat nu klimaatjongeren zijn, de beweging van Black Lives Matter, of #MeToo. Er is iets aan het veranderen in de wereld. En daar wil ik graag theater over maken” - Stijn Devillé
Geel Hesje op Theater Aan Zee 2021
Na de grootschalige manifestaties van Les gilets jaunes besloten François Ruffin, Frans parlementslid en filmmaker (Merci Patron) en cineast Gilles Perret de mensen achter deze beweging op te zoeken om te peilen naar hun motivatie Ze reisden in november 2018 zes dagen lang door heel Frankrijk, bezochten de barricades aan de rotondes en ontmoetten mensen van allerlei slag. De beweging van misnoegde burgers houdt nu al een half jaar stand. In de media worden de gele hesjes vaak voorgesteld als niet meer dan een karikatuur, als een zooitje ongeregeld zonder duidelijke eisen. De film breekt echter totaal met dit beeld: de Franse burger is het zat en daar heeft hij genoeg redenen voor.
Gele hesjes, het ontstaan
De beweging van de Gilets Jaunes ontstond in Frankrijk na een facebookpetitie van de jonge onderneemster Priscillia Ludosky, een alleenstaande zwarte vrouw. Na haar afdanking bij de bank startte ze een webshop met bio-producten. Voor de leveringen was ze afhankelijk van haar auto. Haar petitie tegen de verhoging van de brandstoftaksen werd begin november 2018 meer dan 500.000 keer ondertekend. In dezelfde week ging een youtube-filmpje viraal van de vijftigjarig Jacline Mouraud, die meerdere jobs moet combineren om aan 1.000 euro netto maandloon te komen en haar benzine niet meer kan betalen. Jacline wordt in de weken daarop opgevoerd in alle talkshows op de Franse zenders. Een facebookoproep later, om samen te komen in Parijs, steekt het vuur aan de lont.
De politieaanpak is van meet af aan brutaal, met de inzet van ordetroepen, traangas, pepperspray en de beruchte LBD’s, lanceurs de balles de défense, die rubberkogels ter grootte van een oogbal op de manifestanten afvuren. Op die manier verloren in de eerste zes maanden van betogingen in Parijs al 24 mensen een oog, vier mensen verloren een hand. Elf mensen verloren het leven in de onlusten, waarvan er zeker twee kunnen toegewezen worden aan politiegeweld. (De anderen stierven meestal door hartfalen.)
In de eerste maanden kon de beweging rekenen op het begrip en de steun van meer dan 75% van de Fransen. Een jaar na de start steunt nog steeds meer dan 50% van de Franse bevolking de strijd van de Gele Hesjes. Dat is ongemeen hoog. Zeker gezien in de media vooral de beelden van de rellen in Parijs worden getoond, waardoor de Gele Hesjes vaak in verband worden gebracht met onruststokers, hooligans en extreem-rechtse casseurs. Op de ronde punten, waar de Gele Hesjes het hele jaar door piket houden, is een vriendelijker gelaat van de beweging te zien: hier wordt onderlinge solidariteit getoond, politiek debat georganiseerd, nagedacht hoe de samenleving beter kan. Mensen die het gevoel hebben nergens bij te horen, vinden hier zielebroeders. De Gilets Jaunes noemen zichzelf ook La Famille.
De dood van Roger Borlez
Op 11 januari 2019 kwam Roger Borlez onder de wielen van een truck terecht, aan een filterblokkade van de gele hesjes in Visé. Borlez wou de truck tot stilstand dwingen, sloeg met een moersleutel op de voorruit. De trucker uit het Nederlandse Landgraaf raakte in paniek, loste de koppeling en schoot met zijn veertig tonnen diesel vooruit. Roger overleed, de trucker pleegde vluchtmisdrijf. Het was een ongelukkige episode van de Belgische manifestaties van de Gele Hesjes. Het inspireerde Stijn Devillé tot het schrijven van een stuk. Met een titel in enkelvoud.
Lees hier: Achter een geel harnas. Het leven van Roger Borlez door Filip Rogiers
Albert Camus over de mens in opstand
Wat is een mens in opstand? Een mens die nee zegt. Maar ook al weigert hij, hij geeft niet op: het is ook een mens die ja zegt. Het betekent ‘het heeft te lang geduurd’, ‘tot hier en niet verder’, ‘u gaat te ver’ en ook ‘er is een grens die u niet mag overschrijden.’ Kortom, zijn nee geeft aan dat er een grens is. (…) Hij bevestigt de grens en tegelijkertijd alles wat hij aan deze zijde van de grens wil beschermen. Dat vraagt om er rekening mee te houden. (…) Zodra de mens spreekt, zelfs als hij nee zegt, verlangt en oordeelt hij. Vanaf de opstandige impuls, groeit het besef van gemeenschappelijkheid. Dat de menselijke realiteit in haar geheel te lijden heeft. Het kwaad dat door één enkel mens werd ervaren, wordt een collectieve plaag. Dat trekt het individu uit zijn eenzaamheid. Ik kom in opstand, dus wij zijn.’
30CC organiseerde een Facebook Live event waarop Stijn Devillé een kort fragment uit Geel Hesje las.