Laika en Het nieuwstedelijk
Zigzagkind

Het Zigzagkind is een prachtig 'coming of age'-verhaal over de joodse jongen Nono die bijna zijn bar mitswa* viert, zegt regisseur Jo Roets in antwoord op de vraag waarom hij dit boek voor het theater wilde bewerken.  De bewerking deed bij samen met collega Greet Vissers.  Ze zochten naar de lijn waarin Nono stap voor stap de waarheid ontdekt.  een waarheid waartoe hij zich, willens nillens, moet verhouden.

Een avonturenverhaal, een verhaal over opgroeien, een roadmovie: dat is Zigzagkind allemaal.  Dat maakt het theatraal interessant.  Laika en Het nieuwstedelijk - de twee producenten van deze voorstelling - zijn allebei gefascineerd door verhalen die enerzijds in essentie emotioneel en anderzijds groots zijn, en moeilijk om te vertellen op een scène.  De uitdaging van de samenwerking lag in het vinden van een adequate vorm voor zo'n grillige vertelling.

Ze kozen voor een niet klassieke theateropstelling waarbij het publiek in een halve cirkel aan lage tafeltjes rond een centraal speelvlak zit.  Dit zorgt voor een grote betrokkenheid.  Je verwacht dat er zo meteen een feest zal starten, maar in de plaats daarvan begint een vertelling.  Een vertelling die flirt met variété, want er zijn goocheltrucjes en scènes de aanleunen bij sketches - denk familiefeest met tantes en nonkels én veel muziek en 'woeste' kostuums en spullen die quasi uit de verkleedkoffer op zolder zijn gerecupereerd.

De voorstellin is anders opgevat dan het boek, dat in feite één grote flashback is die zich in Nono's hoofd afspeelt.  Het is spannend om in een theatervoorstelling andere accenten te kunnen leggen.  De vertelling speelt zich hoofdzakelijk af in het hier en nu - dat is de kracht van theater - maar af en toe wordt die realiteit doorkruist met herinneringen van Nono of met gebeurtenissen van vroeger die zich voor zijn ogen afspelen.  Er wordt dus gespeeld met ruimte en tijd: Nono hoort en ziet scènes uit het verleden waar hij wel of niet bij was.

Nog een verschil met het boek is de manier waarop we in de theaterbewerking muziek inzetten.  De muziek zet de personages in de verf, creëert een waaier van werleden, fungeert als soundscape, is bruitage, is motor van de vertelling, is illustratie, biedt vertroosting.  En dat allemaal live uitgevoerd, inclusief meerstemmige liedjes.  De muziek stuurt eigenlijk de voorstelling en verbindt de scènes en de personages.

* bar mitswa: Wanneer een joodse jongen de leeftijd van dertien jaar bereikt, wordt hij verantwoordelijk onder de joodse wet.  Op dat moment wordt de jongen een bar mitswa (Hebreeuws voor 'zoon van het gebod'), heeft hij het recht om aan alle gebieden van het joodse gemeenschapsleven deel te nemen en is hij verantwoordelijk voor het volgen van de wetten, de traditie en de ethiek.  Voor deze tijd ligt alle verantwoordelijkheid bij zijn ouders.  Bar mitswa wordt traditioneel gevierd met een eredienst, gevolgd door een feestmaaltijd in het gezelschap van familie en vrienden.