Stijn Devillé/Christophe Aussems
Yellowcake, Little Boy

25.02.2025 06.05.2025

Stijn Devillé/Christophe Aussems Yellowcake, Little Boy

Stijn Devillé/Christophe Aussems
Yellowcake, Little Boy

In zijn nieuwe toneeltekst fileert Stijn Devillé de Belgische betrokkenheid bij de ontwikkeling van de atoombom en zoomt hij in op de ethische discussies onder Amerikaanse en Duitse wetenschappers, op het verscheurende leed van Japanse burgers en graaft hij zich in in de gewelddadige en vaak illegale mijnbouw in Congo, toen en nu.

Yellowcake, Little Boy scheurt langs vier landen in vier continenten en legt het aanschijn van de oorlog bloot.

Vandaag, tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn Europa en de wereld opnieuw in de greep van oorlogsretoriek, atoomdreiging en wapenwedloop.

het aanschijn van een oorlog
is altijd
het aanschijn van de dood
(uit Yellowcake, Little Boy)

On 6 August 1945, the B-29 bomber Enola Gay dropped the very first atom bomb, nicknamed Little Boy, on Hiroshima. The world would never be the same again. In ‘Yellowcake, Little Boy’, Stijn Devillé brings together four contrasting decors and eras surrounding that historical event: New York 1933, London 1944, Hiroshima 1945 and Congo 2025.

In Hiroshima in 1945, a woman is astonished by a sudden magnificent display of colours in the sky. A few seconds later she is wandering through a devastated city, seeking her partner and child. A decade earlier, the physicists and Jewish exiles Leo Szilárd and Albert Einstein are trying to guard the world against a breakthrough in atomic physics in Nazi Germany. Szilárd’s attempt to warn the United States eventually leads him to become part of the Manhattan Project team, working on the weapon that he wanted to protect the world against. The greedy director of the Belgian mining company in Congo that is exploiting the Shinkolobwe mine sees his portfolio grow astronomically when half the world suddenly wants to buy his entire stock of uranium concentrate known as ‘yellowcake’.

This play lays bare the political and social responsibility for the trade in raw materials in 2025. Eighty years later, the Shinkolobwe mine is still active; it is now the linchpin of an illegal circuit that provides the world with precious metals while fatally poisoning adults and children. The proactive David, observer for the United Nations in Congo, can no longer stand the impotence of the UN and goes in search of the young ‘creuseur’ Petit, who daily digs up the poisonous materials with his bare hands.

Basing his work on extensive historical research and drawing upon the personal stories of a range of figures, Devillé sheds light on the political backroom music, the moral arguments and the human suffering that nuclear weapons have left to us. In every storyline in the play, the bomb and its destruction are inescapable, or irreversible. In an era in which the international arms trade is thriving because of a brewing international conflict, this play is painfully topical.

Yellowcake, Little Boy is een voorstelling van Stijn Devillé in regie van Stijn Devillé en Christophe Aussems. Met Tom Van Bauwel, Sara Vertongen, Prince K. Appiah & Sachli Gholamalizad/Alejandra Theus* en livemuziek van Geert Waegeman & Maï Ogawa.

Dramaturgie Els Theunis scenografie Bart Van Merode kostuum Joëlle Meerbergen research Geheugen Collectief (Peter Van der Hallen, Jonas Raats, Bas De Roo), Els Theunis & Stijn Devillé productie Sabien Van Herzele & Chloé Mailleux techniek Bregt Janssens, Jari Abeloos, Wout Vatteroth geluid Stefan De Reese & Tom Buys assistent scenografie Jarne Bossaerts assistent dramaturgie Rune Wittouck assistent regie Armin Dorrani assistent spel Lena Devillé assistent productie Martha Brems artistieke feedback Adriaan Van Aken met dank aan Ann Vangenechten (Atelier Leerstof), Luc Michiels (Beiaarden en Torenuurwerken Michiels) en met dank aan Pax Christi, Vrede vzw, de Leuvense vredesbeweging, Avansa Oost-Brabant, Japanse Tuin Hasselt. 

 

*Alejandra valt bij de eerste voorstellingen in wegens ziekte Sachli

deze productie kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Overheid, van de Tax Shelter maatregel van de Belgische federale overheid en Gallop Tax shelter

text & direction Stijn Devillé direction Christophe Aussems performance Tom Van Bauwel, Sara Vertongen, Prince K. Appiah and Sachli Gholamalizad music Geert Waegeman & Maï Ogawa dramaturgy Els Theunis research Geheugen Collectief scenography Bart Van Merode costume Joëlle Meerbergen technical crew Bregt Janssens sound Stefan De Reese 

Dinsdag25.02.202520:00OPEK, LeuvenPremièreUitverkocht
Woensdag26.02.202520:00OPEK, LeuvenUitverkocht
Donderdag27.02.202520:00OPEK, LeuvenUitverkocht
Zaterdag01.03.202520:15CC De Meent, Alsembergmet inleiding
Woensdag12.03.202520:00CC Ter Vesten, Beverenmet inleiding
Donderdag13.03.202520:15CC De Adelberg, Lommelmet inleiding
Woensdag19.03.202520:15CC Maasmechelen, Maasmechelenmet inleiding
Donderdag20.03.202520:15CC Muze, Heusden-Zolder
Vrijdag21.03.202520:15CC Het Perron, Ieper
Maandag24.03.202519:30C-Mine , Genk
Dinsdag25.03.202520:15CC Mechelen, Mechelenmet inleiding
Woensdag26.03.202520:00CC De Werf, Aalst
Donderdag27.03.202520:00CC Brugge, Bruggemet inleiding
Vrijdag28.03.202520:15CC Lokeren, Lokeren
Zaterdag29.03.202520:00Arenbergschouwburg, Antwerpenmet inleiding
Zaterdag05.04.202520:00CC De Spil, Roeselaremet inleiding
Donderdag24.04.202520:00De Nieuwe Zaal, Hasselt
Vrijdag25.04.202520:00De Nieuwe Zaal, Hasselt
Zaterdag26.04.202517:00De Nieuwe Zaal, Hasseltprogramma ikv vrij op 8 mei
Zaterdag26.04.202520:00De Nieuwe Zaal, Hasselt
Woensdag30.04.202520:00OPEK, Leuven+ nagesprek de stand der dingen met Emmanuel GerardUitverkocht
Donderdag01.05.202520:00OPEK, Leuven
Vrijdag02.05.202518:00OPEK Rotonde, Leuveninleidend debat Congo, (de)kolonisatie en grondrijkdommen ism Avansa Oost-Brabant       
Vrijdag02.05.202520:00OPEK, Leuven
Zaterdag03.05.202520:00OPEK, Leuven
Zondag04.05.202515:00OPEK, Leuven
Zondag04.05.202520:00OPEK Leuvenprogramma ikv vrij op 8 mei
Dinsdag06.05.202520:00OPEK, Leuven+ inleiding prof. Tom Sauer ism de Leuvense VredesbewegingUitverkocht

2 mei 18:00 - 19:30 OPEK, Leuven: Panelgesprek over Congo, (de)kolonisatie en grondrijkdommen

Sluimerende etnische spanningen liggen zeker niet alleen aan de basis van het conflict tussen Congo en Rwanda. Het (neo)koloniaal denken en handelen inzake ontginning van kritieke grondstoffen heeft nog steeds grote gevolgen voor bevolkingsgroepen in beide landen.
Daarnaast spelen complexe (geopolitieke) relaties een rol waarbij zowel Afrikaanse landen als het Westen grondrijkdommen als pasmunt gebruiken. Ter plaatse zijn ook politici, militairen en gewapende rebellen verwikkeld in de lucratieve grondstoffenhandel, waardoor veel partijen er belang bij hebben dat het conflict tussen Congo en Rwanda gaande wordt gehouden.
We gaan hierover in gesprek met:
- Sandrine Ekofo, beleidsmedewerker Broederlijk Delen
- Willy Kabera, Belg met Rwandese roots, jurist, consultant en actief burger
- Filip Reyniers, directeur onderzoekscentrum IPIS
Voor wie honger heeft: tijdens het panelgesprek serveren we soep en een broodje aan democratische prijs.
Meld je hier  aan voor het panelgesprek
Je bent van harte welkom op het panelgesprek ook indien je de voorstelling al op een eerdere/latere datum bijwoon(de)t.

OVER YELLOWCAKE, LITTLE BOY

Theatermaker Stijn Devillé is gefascineerd door hoe
mensen wereldwijd met elkaar verbonden zijn
en een keten van reacties veroorzaken.

Kettingreacties die de geschiedenis een andere wending geven.

Op 6 augustus 1945 valt de atoombom met de spotnaam Little Boy op Hiroshima. Alleen de directeur van de Union Minière, Edgar Sengier wist wat België daarmee te maken had. Hij was in het bezit van 1250 ton uraniummonoxide of yellowcake. Toen de Amerikaanse kernfysici die aan het Manhattan Project werkten hier weet van kregen, barstten de onderhandelingen los.

In een hotelkamer in Londen in september 1933, houden twee wereldvermaarde, joodse natuurkundigen zich schuil voor de nazi’s: Leo Szilard toetst bij zijn mentor Albert Einstein het idee van een fysische kettingreactie af. Als zes jaar later Duitse wetenschappers erin slagen uranium te splitsen, ligt de weg naar de ontwikkeling van een kernwapen open. Szilard en Einstein waarschuwen president Roosevelt voor het dreigende Duitse gevaar en raden hem aan zelf een kernprogramma op te starten.

Vanuit Brussel laat Edgar Sengier intussen zwarte mijnwerkers in Shinkolobwe in uiterst penibele omstandigheden de yellowcake opgraven en naar een depot in New York verschepen. Dit uraniumerts, dat tot eind jaren dertig vooral wordt gebruikt om wijzers in polshorloges fluorescerend te maken, blijkt plots van geostrategisch belang. Na scherpe onderhandelingen met de Union Minière en de Belgische regering in ballingschap, zullen de Amerikanen zich vanaf 1942 decennialang toegang verschaffen tot het uranium uit Congo. Wanneer Duitsland de oorlog verliest en het Duitse kernproject een flop blijkt, lijkt het Amerikaanse atoomprogramma voor Szilard overbodig geworden. Maar dat is buiten het militair-industriële complex gerekend, dat op volle toeren blijft draaien. De oorlog in de Stille Oceaan is nog niet voorbij.

Ondanks het voorafgaande verzet van wetenschappers als Leo Szilard en Niels Bohr wordt Little Boy op 6 augustus 1945 op Hiroshima gedropt. De pogingen om Winston Churchill, president Roosevelt, oorlogsminister Henry Stimson en later president Truman op andere gedachten te brengen, vallen in dovemansoren. Honderdduizenden Japanse slachtoffers laten in augustus 1945 het leven of zijn levenslang verminkt.

Wanneer de gevolgen van de bom geleidelijk aan duidelijk worden, kantelt het westerse enthousiasme over het einde van de oorlog en over de Amerikaanse technologische voorsprong, in een diep en existentieel afgrijzen.

Tot ver in de eenentwintigste eeuw zal de mijn in Shinkolobwe nog illegaal ontgonnen worden om twijfelachtige regimes aan uranium te helpen voor hun geheime kernprogramma’s. Ook vandaag zijn nog clandestiene mijnwerkers in de Congolese mijnen actief, soms in opdracht van internationale misdaadsyndicaten en warlords.

ACHTERGROND

“ Our Friend the Atom” is een aflevering uit 1957 van de televisieserie Disneyland waarin de voordelen van kernenergie worden beschrevent. Het was onderdeel van de publiciteitscampagne voor vreedzaam gebruik van atoomenergie, volgend op Dwight D. Eisenhower's “Atoms for peace” toespraak op de Algemene Vergadering van de VN in december 1953. 

Ondanks dat het 70 jaar oud is en verouderde denkbeelden bevat is de uitleg over kensplitsing erg inzichtelijk!

Stuk van Bert Govaerts, gewezen eindredacteur van historische televisiedocumentaires op de VRT. en auteur van Ik alleen! Een biografie van Albert De Vleeschauwer (1897-1971), waarin de kwestie van het Congolese uranium tijdens de oorlog ter sprake komt.  Lees hier

Nog steeds worden mens en planeet bedreigd door kernwapens. Momenteel worden miljarden euro's geïnvesteerd in de vernieuwing van de nucleaire arsenalen. Kernwapens worden preciezer en dus gemakkelijker inzetbaar. Ook in het Belgische Kleine Brogel liggen VS kernwapens die vernieuwd worden.

Meer over de No nukes campagne van Vrede Vzw. 

 

 

De Leuvense vredesbeweging is een samenwerkingsverband van 7 Leuvense organisaties, werkzaam rond vrede, ontwapening, verzoening en geweldloze conflicthantering. Op 6 december oganiseren we samen met hen een inleiding door Prof. Tom Sauer bij de dernière van Yellowcake, Little Boy in OPEK. Hij is professor internationale politiek aan de Universiteit Antwerpen. Voordien was hij twee jaar verbonden aan Harvard University en specialiseert zich in internationale veiligheidsvraagstukken.

In Leuven kan je een stadswandeling maken die je naar plekken brengt met verrassende verhalen over kernwapens, verteld door bekende Leuvense stemmen. De impact op je eigen leven is groter dan je denkt! Stap voor stap word je meegenomen in de wereld van de atoombom, hier en nu. 

Ga naar de audiowandeling

Een project van de Leuvense vredesbeweging en Pax Christ