Christophe Aussems
Moresnet

07.12.2011 18.01.2012

© ogen-blik

Christophe Aussems
Moresnet

Ooit was het bekende drielandenpunt een vierlandenpunt. Tussen wat nu België, Nederland en Duitsland heet, lag ruim honderd jaar geleden een 'vierde land' in de vorm van een taartspie. Het ontstaan van Moresnet in 1816 was een staaltje van diplomatiek kunst- en vliegwerk. Het ministaatje had als enige bestaansreden een fel begeerde zinkmijn. Toen die eind 19e eeuw was uitgeput, werd Moresnet de eerste Esperanto-staat: Amikejo (plaats van de vriendschap). Europa raakte begin vorige eeuw echter in de ban van een nationalistische gedachtegoed en alle nobele idealen gingen op in de vlammen.

Voor MORESNET haalt de Queeste inspiratie uit dit bijzondere grensgebied: speelbal van de geschiedenis, El Dorado voor opportunisten en charlatans, bakermat van een multinational, thuisland voor een nieuwe utopie, biotoop van het uiterst zeldzame gele zinkviooltje.
Op vraag van de Queeste schreven toneelauteurs Paul Pouveur (B) en Lot Vekemans (NL) elk een tekst van het tweeluik MORESNET.

In MORESNET kijken mensen nu terug naar hun verleden, om iets te leren voor de toekomst. Over vergeten, willen vergeten en niet kunnen vergeten.



Ooit was het bekende drielandenpunt een vierlandenpunt. Tussen wat nu België, Nederland en Duitsland heet, lag ruim honderd jaar geleden een 'vierde land' in de vorm van een taartspie. Het ontstaan van Moresnet in 1816 was een staaltje van diplomatiek kunst- en vliegwerk. Het ministaatje had als enige bestaansreden een fel begeerde zinkmijn. Toen die eind 19e eeuw was uitgeput, werd Moresnet de eerste Esperanto-staat: Amikejo (plaats van de vriendschap). Europa raakte begin vorige eeuw echter in de ban van een nationalistische gedachtegoed en alle nobele idealen gingen op in de vlammen.

Voor MORESNET haalt de Queeste inspiratie uit dit bijzondere grensgebied: speelbal van de geschiedenis, El Dorado voor opportunisten en charlatans, bakermat van een multinational, thuisland voor een nieuwe utopie, biotoop van het uiterst zeldzame gele zinkviooltje.
Op vraag van de Queeste schreven toneelauteurs Paul Pouveur (B) en Lot Vekemans (NL) elk een tekst van het tweeluik MORESNET.

In MORESNET kijken mensen nu terug naar hun verleden, om iets te leren voor de toekomst. Over vergeten, willen vergeten en niet kunnen vergeten.


MORESNET is een voorstelling van
Paul Pourveur & Lot Vekemans tekst
Christophe Aussems regie
Tom Ternest, Bram Van Der Kelen, Lien De Graeve en Suzanne Grotenhuis spel
Alexander Schreuder dramaturgie
Selm Wenselaers research
Frank Siera regie-assistent*
Bert Hornikx live muziek
Karl Philips toneelbeeld
Jorine van Beek kostuum
Kishan Singh techniek & lichtontwerp
Reinout Taeymans techniek
Babel Subtitling boventiteling
Ellen Haesevoets productie & communicatie
Els Gennez zakelijke leiding & communicatie
firma 103 website
*stage

een coproductie van Interreg REGIOtheater o REGIOdans (Cultuurcentrum Hasselt / Chudoscnik Sunergia Eupen / Theatre de la Place Luik / Theater aan het Vrijthof Maastricht), VIA2018 Maastricht + Euregio Maas-Rijn Kandidaat Culturele Hoofdstad 2018 en theatermakershuis de Queeste.
in dialoog met Le corridor (Luik)
met de steun van de stad Hasselt, de Provincie Limburg en de Vlaamse overheid

Paul Pourveur & Lot Vekemans tekst
Christophe Aussems regie
Tom Ternest, Bram Van Der Kelen, Lien De Graeve en Suzanne Grotenhuis spel
Alexander Schreuder dramaturgie
Selm Wenselaers research
Frank Siera regie-assistent*
Bert Hornikx live muziek
Karl Philips toneelbeeld
Jorine van Beek kostuum
Kishan Singh techniek & lichtontwerp
Reinout Taeymans techniek
Babel Subtitling boventiteling
Ellen Haesevoets productie & communicatie
Els Gennez zakelijke leiding & communicatie
firma 103 website
*stage

een coproductie van Interreg REGIOtheater o REGIOdans (Cultuurcentrum Hasselt / Chudoscnik Sunergia Eupen / Theatre de la Place Luik / Theater aan het Vrijthof Maastricht), VIA2018 Maastricht + Euregio Maas-Rijn Kandidaat Culturele Hoofdstad 2018 en theatermakershuis de Queeste.
in dialoog met Le corridor (Luik)
met de steun van de stad Hasselt, de Provincie Limburg en de Vlaamse overheid

Woensdag07.12.201120:15Le Pôle Image de Liège, LuikPremière
Donderdag08.12.201120:15Le Pôle Image de Liège, Luik
Vrijdag09.12.201120:15Le Pôle Image de Liège, Luik
Dinsdag13.12.201120:30Theater aan het Vrijfthof / AINSI, Maastricht
Woensdag14.12.201120:30Theater aan het Vrijfthof / AINSI, Maastricht
Donderdag15.12.201120:30Theater aan het Vrijfthof / AINSI, Maastricht
Donderdag12.01.201220:00ccha, Hasselt
Vrijdag13.01.201220:00ccha, Hasselt
Zaterdag14.01.201220:00ccha, Hasselt
Woensdag18.01.201220:00Patronage St.-Louis, Kelmis

Weet je wat het is met een grens?
Als je er ver vanaf woont dan lijkt die grens heel duidelijk maar als je
erlangs zit of erop zoals wij dan is het een heel ander verhaal.

Teaser

Neutraal Morsenet

uit 'DE LAATSTE BELGEN' van Selm Wenselaers

Het Verdrag van Versailles leverde België naast Eupen-Malmédy, de Vennbahn en het mandaat over Ruanda-Urundi, ook Neutraal-Moresnet op, een curiosum dat de 19de eeuw wonderwel had overleefd. Het gebied bestreek 344 hectare en grensde aan Duitsland, Nederland en België.

ENKELE DATA

1815 Congres van Wenen
Na de val van Napoleon wordt de Europese kaart hertekend. De grens tussen Pruisen en het Koninkrijk der Nederlanden wordt vastgelegd.

1816 Het Grensverdrag van Aken
Pruisen en het Koninkrijk der Nederlanden hebben een conflict over hun grens. Meerbepaald over het kleinste gebied Moresnet. Beide landen willen de grootste zinkmijn van Europa. Als oplossing wordt Moresnet in drie verdeeld:
- het huidige Moresnet gaat naar Nederland
- het huidige Neu-Moresnet gaat naar Duitsland
- het huidige Kelmis (met de zinkmijn Altenberg) wordt Neutraal Moresnet, bestuurd door een Pruisische en een Nederlandse commissaris.

1885 De zinkmijn raakt uitgeput

1907 Dokter Molly richt de Esperantostaat 'Amikejo' op.

1914 Invasie van Duitse leger
Duitse troepen trekken door Moresnet richting Luik.
Moresnet wordt een jaar later geannexeerd door Duitsland.

1919 Het Verdrag van Versailles
Neutraal Moresnet verdwijnt definitief. Het wordt Belgisch grondgebied. Neutraal Moresnet heeft vanaf nu Kelmis.

 

Er zijn vandaag nog maar weinig sporen terug te vinden van het Utopia dat in Kelmis bestond. Alleen het uiterst zeldzame gele zinkviooltje vaart er wel bij en bloeit vanaf mei tussen de vijftig oorspronkelijke grenspalen die nog rond het dorp zwerven.

bron: 'De laatste belgen - een geschiedenis van de Oostkantons' (Selm Wenselaers)
uitgeverij Muelenhoff / Manteau

Auteur Paul Pourveur

De Belg Paul Pourveur (°1952) studeerde aan Rits Brussel een opleiding filmmontage en bekwaamde zich verder in het scenario-schrijven.
Aanvankelijk was hij werkzaam als scenarist voor film en televisie, maar midden jaren ’80 begon hij ook teksten voor het theater te schrijven. Sinds 1986 schreef hij een ongemeen rijk palmares van intrigerende theaterteksten bij elkaar, waardoor hij tot één van de belangrijkste leveranciers van nieuw tekstmateriaal in het Nederlandse taalgebied uitgroeide.
In 1999 ontving hij voor STIEFMOEDERS de Taalunie Toneelschrijfprijs. Zijn werk wordt internationaal opgevoerd.

De tekst voor MORESNET van Paul Pourveur vertrekt vanuit een totaalbeeld. Hij overziet de geschiedenis van Europa in de 19de eeuw en situeert het ontstaan, het bestaan en het verdwijnen van Neutraal-Moresnet. Pourveur wisselt de historische verhaallijn af met het verhaal van een koppel in de 21ste eeuw, die hun relatiecrisis proberen op te lossen tijdens een romantisch weekend in een piepklein grensdorpje.

Auteur Lot Vekemans

De Nederlandse Lot Vekemans (°1965) studeerde Sociale Geografie aan de  Rijks-universiteit van Utrecht en volgde daarna de opleiding tot drama-schrijfster aan de Schrijversvakschool ’t Colofon in Amsterdam. Sinds 1997 is ze actief als toneelschrijfster voor zowel jeugd- als volwassentheater.
In 2005 ontving ze voor de tekst TRUCKSTOP en ZUS VAN de Van der Viesprijs (driejaarlijkse letterkundige prijs voor het beste toneelwerk van de afgelopen periode). In 2010 ontving ze voor GIF de Taalunie Toneelschrijfprijs. Haar werk wordt internationaal opgevoerd.
www.lotvekemans.nl

Voor de tekst van MORESNET liet Lot Vekemans zich inspireren door een detail uit het researchmateriaal. Haar nieuwsgierigheid werd gewekt door een oud krantenartikel over een soldaat uit Kelmis die na de Tweede Wereldoorlog ter dood werd veroordeeld voor collaboratie. Maar gezien hij uit een complex grensgebied kwam, kreeg de man in kwestie in de jaren '60 alsnog gratie. Ze bewerkte het materiaal tot een fictief verhaal waarin ze thema's aanraakt als identiteit, schuldgevoel en loyaliteit.

Grenspatrouille #3

De voorstelling MORESNET wordt de derde GRENSPATROUILLE. Voor deze projecten vertrekt de Queeste telkens vanuit de grensregio. Terwijl iedereen het vooral heeft over de buitengrenzen van het nieuwe Europa, neemt de Queeste het fenomeen van de verdwijnende binnengrens onder de loep. Meer specifiek vertrekken we van een patrouille langs de grens tussen Belgisch en Nederlands Limburg. Deze grillige landsgrens spreekt tot de verbeelding.

De GRENSPATROUILLES worden gemaakt in samenwerking met verschillende partners in de grensstreek. 
Na HERBRICHT/VOULWAMES en VROENHOVERBRUG - twee locatieprojecten over de landsgrens tussen beide Limburgen - vertrekt de Queeste voor haar derde GRENSPATROUILLE deze keer vanuit een euregionaal grensverhaal. 

Op basis van een uitgebreide research vroeg regisseur Christophe Aussems twee toneelauteurs om een nieuwe tekst te schrijven: de tweetalige Belg Paul Pourveur en de Nederlandse Lot Vekemans. Beide schreven los van elkaar elk een luik van de voorstelling.

‘Moresnet' is op zich een intelligent stuk en verhaal, het spel zit goed en de scenografie is prachtig in haar eenvoud.
Cutting Edge (Katleen Gabriëls) - 20/01/12

De geslepen auteurs Paul Pourveur en Lot Vekemans schreven elk een eigen tekst...Regisseur Christophe Aussems maakt er een verrassend helder en beklijvend geheel van. (...) Hulde trouwens aan de constructie van scenograaf Karl Philips. ***
Knack Focus (Els van Steenberghe) - 21/12/11

artikel in NRC Handelsblad - 13/12/11

artikel in Le Soir - 07/12/11

"Belgische compromis avant la lettre" HBvL - 07/12/11

Moresnet centraal in Euregionaal theaterstuk
reportage op TVL - 30/11/11

 

Euregionaal project REGIOtheater o REGIOdans

Drie landen, drie talen, vijf regio's en vijf steden: de Euregio Maas-Rijn is één in verscheidenheid. Om de culturele rijkdom van die grensoverschrijdende streek beter tot uitdrukking te brengen, ontstond het project REGIOTheater o REGIODans, dat nu aan zijn derde seizoen begint.

In Luik, Maastricht, Hasselt, Eupen en Aken kunt u kennis maken met grote theatermakers zoals Ivo Van Hove en Guy Cassiers, Krzysztof Warlikowski en Constanza Marcas, Emio Greco en Wayne Mc. Gregor.
Dit seizoen staan er twee nieuwe Euregionale projecten op de affiche: het "Regio Bal", dat u in vijf steden ten dans uitnodigt, en "De Euregio op toneel", waarbij twee gezelschappen - een uit Hasselt en een uit Luik - grenzen en herkomst zullen aftasten. 

Christophe Aussems, van 'theatermakershuis de Queeste', stelt in "MORESNET" vragen over de grenzen en de taal terwijl Dominique Roodthooft voor 'Le Corridor' via "Smatch" meer filosofische vragen stelt, beroep doende op de noties van onze roots en origine.
De productie en de tournee van deze twee voorstellingen worden gesteund door REGIOTheater o REGIODans, en ook door VIA2018 (Maastricht, Kandidaat Culturele Hoofdstad).

www.regiotheaterdans.eu