Trailer
Aan de start is iedereen gelijk
maar aan de finish riekt er slechts een als den beste

Teasers
Op parcoursverkenning met Tom en Domien
Gij zijt den domste lummel van de wereld? Geen nood! Indien gij een paar gespierde beenen hebt, indien gij niet bang zijt eenige honderden kilometers in eenen tocht af te leggen, halfnaakt in een rijderskostuum, en als een echte waaghals met uw leven durft te spelen, dan zult gij weldra een rijk en beroemd man worden, en de faam onzer grootste geleerden en kunstenaars zal voor de uwe moeten onderdoen!”
Een veelzeggend, anoniem citaat uit een oude Vlaamse krant. Dat eeuwige roem is weggelegd voor de succesvolle wielrenner, wisten ze blijkbaar toen al. Maar hoe vergankelijk is die ‘eeuwige roem’ in wielerland? Wie kent er vandaag bijvoorbeeld nog Odiel Defraeye, amper honderd jaar geleden misschien wel Vlaanderens grootste wielerheld.
Vlaamse wielergod
Enkele maanden na het zinken van de Titanic, won ‘Frayke’ in 1912 als allereerste Belg ooit de Tour de France. Zo’n stunt zorgde in ons land voor een nooit geziene volkseuforie. De jonge wielergod werd in een open wagen door Brussel gereden. De uitgelaten menigte vormde een mensenhaag van vier rijen dik, door de politie nauwelijks in bedwang te houden. Een jaar later voegde Defraeye nog Milaan-Sanremo toe aan zijn palmares. Onverwacht zorgde de Eerste Wereldoorlog in 1914 voor een abrupte onderbreking van zijn carrière. Na de oorlog bleef een echte comeback uit en in 1924 hing Odiel zijn fiets aan de haak. Hij stierf in 1965 in een bejaardentehuis in Waals-Brabant, als een schaduw van de jonge wielergod die hij ooit was.
Alsnog een comeback
2012 wordt in Roeselare en omstreken hét herdenkingsjaar van Odiel Defraeye, met heel wat bijzondere festiviteiten. Cultuurcentrum De Spil, erfgoedcel TERF vroegen in dat kader ook aan de Queeste om een theatervoorstelling te maken. De partnerorganisaties uit Roeselare kozen doelbewust voor het Limburgse toneelgezelschap. De Queeste maakte in de afgelopen jaren een spraakmakende reeks voorstellingen op basis van grondige research en diepgaande interviews. Bovendien hebben twee leden van het de Queeste-ensemble nog een andere link met Odiel. Acteur Tom Ternest is – net als Odiel – geboren in de Roeselaarse deelgemeente Rumbeke. Regisseur Domien Van Der Meiren is gebeten door de koers en zelf ook een fervent wielertoerist. Nog voor Domien deze zomer met zijn koersfiets de Stelvio in de Dolomieten gaat beklimmen, maakt hij samen met Tom de nieuwe de Queeste-voorstelling ODIEL.
Een parcoursverkenning in vier vragen.
Wat fascineert jullie het meest aan de figuur van Odiel Defraeye?
Tom: Ik vond het een straf verhaal dat hij zijn eerste koers won met een geleende fiets en in plaats van prijzengeld een boerenhesp mee naar huis kreeg. Uiteraard is er ook zijn tot de verbeelding sprekende overwinning van de Ronde van Frankrijk, maar we willen niet enkel de held Odiel belichten. De andere kant van de medaille, zowel in de wielerwereld als in zijn persoonlijke leven, intrigeert ons.
Domien: Op basis van de verhalen en getuigenissen kan je Odiel Defraeye schetsen als een gevallen Icarus. De held blijkt een mens te zijn met kwaliteiten en gebreken.
ODIEL wordt dus meer dan een heldenverhaal?
Domien: Het is ook een kroniek van een interessant tijdsgewricht: de periode net voor de Eerste Wereldoorlog. Een tijd waarin sport zich onttrekt aan de elite en democratisch wordt. In die zin werd het wielrennen ook ingezet in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd.
In de voorstelling introduceren we hiervoor enkele markante figuren zoals Karel Van Wijnendale (oprichter van Sportwereld en de Ronde van Vlaanderen), de Rumbeekse parochieherder Pastoor Slosse (belichaming van de tanende katholieke macht) en Jules Destrée (bekend om zijn brief aan de koning: ‘Sire, er zijn geen Belgen’). De sociaal-economische verhoudingen uit die tijd komen ook mooi tot leven via de figuur van borstelfabrikant Jules Vandekerkhove (werkgever en eerste sponsor van Odiel).
Tom: Wat ons ook uitermate fascineert, is dat er niet eens zo veel verschil is tussen de wielerwereld van 1912 en die van 2012.
Hoe ging de researchfase precies in zijn werk?
Tom: We namen een tiental camera-interviews af van waardevolle getuigen. Ieder interview was een bron van informatie en duurde zo’n 1,5 à 2 uur. Helaas hebben we niemand meer kunnen interviewen die Odiel nog persoonlijk heeft gekend. Vaak waren het getuigenissen uit eerste of soms zelfs tweede hand. Daarnaast interviewden we een paar belangwekkende namen uit de wielerwereld en enkele sporthistorici. Zo kregen we een beter zicht op de verschillende aspecten van de wielersport.
Domien: Tussendoor doorploegden we een stapel boeken, artikels, knipsels, foto’s en thesissen. Er zijn twee rijk gedocumenteerde boeken over Odiel Defraeye van auteur Herman Laitem. Die geven een heldere inkijk in de carrière en het leven van Odiel. Maar er zijn ook heel wat interessante publicaties over de wielersport aan het begin van de twintigste eeuw. Een straf boek is bijvoorbeeld ‘De vliegende neger en de kleine koningin’ van Jan Boesman. Het vertelt over de belevenissen van de eerste Afro-Amerikaanse baanrenner in het Europa tijdens de eeuwwisseling. En ook het ontstaan van de Tour de France wordt er treffend beschreven.
Heeft de research prikkelend materiaal voor de voorstelling opgeleverd?
Domien: Absoluut. Zo leerden we bijvoorbeeld uit de interviews dat de wielersport al snel een zéér professionele bezigheid was, een sport waarin bedragen werden gehanteerd die de vergelijking met de dag van vandaag doorstaan. Maar ook dat Vlaanderen er, ondanks de vooruitgang, nog veel tradities en gewoontes op nahoudt als het gaat over de beleving van de wielersport.
Tom: Naast nuttige en historisch accurate informatie leverden de interviews ook heel wat leuke anekdotes en straffe verhalen op. Een van die sterke verhalen inspireerde ons voor de vorm van de toneelvoorstelling. Odiel Defraeye was altijd al gefascineerd door de zee. Hij heeft zelfs lang een hotel uitgebaat aan de Vlaamse kust en had ook een eigen schuit waarmee hij regelmatig op haring ging vissen. Ooit was hij drie dagen en drie nachten vermist op zee. Door de te dichte mist kon hij niet meer terugkeren. Die dikke mist staat in onze voorstelling symbool voor de nevelen van de tijd. Daarin dobbert Odiel rond en overpeinst hij zijn leven.
Domien: Bij het herbekijken van de interviews viel ons vooral op hoe vaak de getuigen het hebben over vergankelijkheid: niet alleen roem is tijdelijk, maar het leven ook.
In aanloop naar de voorstelling bezochten Tom en Domien vorig seizoen heel wat voorjaarskoersen. Met camera en microfoon gingen ze op zoek naar een antwoord op de vraag: Wie is Odiel Defraeye? Deze videotrailers kan je zien op onze website of op de facebookpagina ‘Wie is Odiel?’.
Fenomeen
Odiel Defraeye won in 1912 als eerste Belg de Tour de France en zette daarmee het land op stelten. Hij werd een instant-held. Zijn populariteit lag aan de basis van de eerste Ronde van Vlaanderen een klein jaar later waarna de koersmicrobe Vlaanderen nooit meer los liet.
Een eeuw later beschrijft auteur Herman Laitem In ‘Odiel Defraeye. Fenomeen’ het begeesterende leven van deze illustere Rumbekenaar. ‘Frayke’ was klein en guitig. Maar achter de pientere pretoogjes zat heel wat karakter. Hij werd Leeuw van Vlaanderen in 1910, kampioen van België in 1911 en won in 1913 ook Milaan-Sanremo. De koersfiets schonk hem het avontuur, rijkdom en status.
Helaas, na de Groote Oorlog was het vet van de soep en ook het leven-na-de-koers bracht geen innerlijke rust. Hij trok naar Frankrijk om te boeren maar ook deze queeste eindigde op een teleurstelling. Defraeye gleed langzaam naar de vergetelheid. Hij trok naar de kust, baatte er een hotel en enkele café-pensions uit maar vond enkel nog vertroosting in de aandacht voor zijn straffe toeren en in een stevige pint. Hij stierf vergeten op een kasteelseniorie in Waals-Brabant.
Over Odiel
Maak kennis met de vrienden van Odiel Defraeye.
Op initiatief van Dirk Lievens zag deze website in 2010 het licht en ondanks het feit dat de website niet meer verder wordt geüdate met bijkomende evenementen schept het wel een beeld over Odiel Defraeye.
ODIEL helpt je tijdens je verkenningtocht door het Wielermuseum (Roeselare) en/of de Stedelijke Izegemse Musea. Je kruipt in de huid van één van de nevenpersonages en zo leer je samen met dit fietstalent de maatschappij van begin 20ste eeuw kennen.
Pers
"Tom Ternest levert een knappe prestatie over de hele lijn! (...) Je hoeft geen theaterkenner te zijn om te genieten van de voorstelling. Je hoeft zelfs geen wielerfanaat te zijn. Het is een warmhartige knipoog naar de absurditeit van het leven." theatermaggezien.nl (An Melis) - 7/06/12
Tom Ternest raakte vooral ontroerd door de postkaartjes die Odiel aan zijn toekomstige vrouw stuurde. Lees er meer over op COBRA - 22/05/12
Reportage FOCUS/WTV - 23/05/12
Reacties Publiek
't was een mooi stuk waarin het verleden en het heden mooi in elkaar vloeiden!!
(Sabine D. 29.05.2012)
Odiel heeft me tot in mijn diepste binnenste geraakt. Wat een ma-gi-stra-le productie!
(Simon V. - 27.05.2012)
Warm, ontroerend, hilarisch, betoverend, meeslepend: ALLES !!! Ik ben er helemaal in de ban van.
(Stefan V. - 26.05.2012)
Ik blijf een trouwe fan! Wat een schitterende voorstelling! van het begin tot het einde was ik geboeid. Mooie en verrassende afwisselingen tussen video en 'live tekst'.. ik kan alleen maar waaw zeggen, echt! (Nele S. - 26/05.2012)
Het zindert nog na. Humor, ontroering, magie... het was er allemaal. Indruk-wekkend!
(Gino D. - 25.05.2012)
Gewoonweg schitterend theater, niet te missen!
(Dirk C. - 24.05.2012)