Laat politiek theater aan theatermakers

De mening van Stijn Devillé

vier opiniestukken in DS Avond

Stijn Devillé lijdt een weekje aan meningitis, met elke dag een straf opiniestuk in DS Avond. Lees ze hier allemaal en onverkort.

Coup de théâtre in Kiev. Acteur Volodimir Zelenski wint de Oekraïense presidentsverkiezingen met een verpletterende score. In Italië schopte eerder ook de Vijfsterrenbeweging van komiek Beppe Grillo het al tot regeringspartij. En gisteren kreeg ook Theo Francken in De Zevende Dag het verwijt dat hij toneel had gespeeld. Is politiek het terrein geworden van komieken, potsenmakers en acteurs?
Als er over politiek theater wordt gesproken, voorspelt het meestal niet veel goeds. Je denkt meteen aan onverkwikkelijke affaires, overtrokken reacties, hysterisch en hyperbolisch gedrag, slaande deuren. Afrekeningen. Ultimatums. Ontslagen. Vallende regeringen. Onversneden drama. En soms deurenkomedies. De hele Brexit doet van langsom meer denken aan Monty Pythons Ministry of Silly Walks.
Op één jaar tijd speelden in Vlaanderen én in Nederland uitgerekend twee voormalige cultuurministers de hoofdrol in meeslepend politiek drama. Voelden beide besparingsministers zich meer op hun gemak in de coulissen van het theater dan in de coulissen van de macht? Waren ze besmet met de theatermicrobe van de verbeelding? Of kwam de minachting die ze voor het cultuurveld voelen (een linkse hobby, weet u nog?) tot uiting in hun theatrale overmoed? Toneelspelen? Dat kan ik ook!
In elk geval bleek zowel Halbe Zijlstra als Joke Schauvliege realiteit en fictie niet goed meer van elkaar te kunnen scheiden. Don’t let the truth interfere with a good story, moeten ze gedacht hebben. Voor meer dramatisch effect haalden ze er Poetins geopolitiek of de Belgische staatsveiligheid bij. Er kwamen in beide gevallen tranen aan te pas. Bij de eigen achterban kregen ze applaus voor hun vertolking. Waarna ze verdwenen door de artiesteningang.
Acteur en dichter Ramsey Nasr schreef naar aanleiding van de leugens van Halbe Zijlstra dat fictie beoefenen een vak is. En dat theater met waarachtigheid en geloofwaardigheid te maken heeft. Toch donderde Joke Schauvliege exact 50 weken na Zijlstra in dezelfde valkuil. Liegen. In het openbaar. Om je sterker voor te doen dan je bent. Het is net dat wat hen tot tragische figuren maakt. Het was sterker dan zijzelf. Dat maakte hen plots weer menselijk. En toen volgden dus die tranen.
In de schouwburg ruikt politiek theater vaak naar muf, oubollig vormingstheater uit de jaren zeventig. Geen wonder dat haast niemand zich er nog aan waagt. Misschien omdat de realiteit van de politiek de fictie overtreft?
Bij mijn eigen theaterhuis Het nieuwstedelijk viert het politiek theater hoogtij. We beschouwen het theater bij uitstek als dialoog. Woord en wederwoord. Dat raakt aan de democratie. De schouwburg is een publieke ruimte, een plek van de vrije meningsuiting. Dat maakt het theater per definitie politiek. Met de verkiezingen in aantocht maken we vanaf volgende week dan ook theatraal de balans op van tien jaar politiek in België en Europa. Van beleid en discours. Van woorden en daden.
Verbeelding is onze kracht. Fictie is ons vak. We zijn ertoe opgeleid. Misschien daarom beter dat politici zich er niet aan wagen. Bij deze een oproep: beste politici, laat het theater aan de theatermakers.
Dat roept een natuurlijk een wederwoord op: moeten theatermakers de politiek dan maar aan de politici overlaten? Neen. Politiek engagement is onze burgerplicht. We gaan er omzichtig mee om. In ons streven naar waarachtigheid en geloofwaardigheid. Niet muf of oubollig. Maar in marathonversie voor wie een hele dag lang wil bingewatchen. Of In ultrakorte soundbites voor wie aan de dansbare politieke podcast wil. O ja, kom gerust eens kijken.