Heden geen theater

Waarom Het nieuwstedelijk vandaag staakt

Vandaag zit ik niet in de theaterzaal, maar loop ik samen met mijn theatergezelschap te staken voor het klimaat. Dat zit zo.

Tussen 2012 en 2015 maakten we met Het nieuwstedelijk de voorstellingen Hebzucht en Angst, over de financiële crisis die Europa overspoelde en die tegelijk de klimaatdreiging naar de achtergrond drong. De hoofdrol in beide stukken is weggelegd voor een tienermeisje dat oproept tot actie.

Na Hebzucht en Angst kreeg ik een acute behoefte aan perspectief. Aan Hoop. Met hoofdletter. Ik besloot een nieuwe voorstelling te maken, die evident Hoop moest heten. Al wist ik in 2015 niet waar die hoop te zoeken.

Ik vond de hoop in vele kleine (burger)initiatieven die tegelijk de samenleving eerlijker en ons gedrag duurzamer maken. Ik haalde er inspiratie en energie uit, die niet alleen een gelauwerde voorstelling hebben opgeleverd, maar die ook bij mij persoonlijk een grote bewustwording hebben teweeggebracht. Tijdens mijn research stootte ik ook op het boek Zelf denken van de Duitse professor Harald Welzer, waarin hij beweert dat je geen meerderheid nodig hebt om de samenleving te veranderen: slechts drie tot vijf procent van de mensen, uit alle lagen van de bevolking, volstaat om verandering op gang te brengen. Als het balletje aan het rollen gaat …

Dat vond ik een hoopvolle gedachte. ‘We leven niet in een tijdperk van verandering, we leven in een verandering van tijdperk’, zo omschrijft de transitiedenker Jan Rotmans dat. In die eenvoudige zin hoor je de hele maatschappij scheuren en kraken als een schip op een woeste zee.

‘Toeren 2.0’

Dat elke transitie complex is, ongelijktijdig verloopt en soms tegenstrijdig is, komt ook in de voorstelling Hoop uitgebreid aan bod. Dat er reactionaire tegenbewegingen zijn ook. Onnadenkendheid en opportunisme evenzeer.

Zo vernam ik het nieuws dat Brussels Philharmonic zonet een partnership heeft afgesloten met Brussels Airlines. Nu ben ik gewoonlijk een supporter van het doortastende ondernemerschap van intendant Gunther Broucke. Maar het persbericht deed me toch opkijken: ‘Een gloednieuwe samenwerking tussen Brussels Philharmonic en Brussels Airlines effent de weg voor een revolutie in het toeren: in plaats van voor een langere periode van locatie tot locatie te reizen, bestaat de samenwerking uit eendaagse reizen.’ Dagtrips met het vliegtuig. En echte fans krijgen de kans om mee te vliegen!

‘Toeren 2.0’ noemen ze het nog. Zo’n achtervoegsel als 2.0 was iets wat vooral rond het jaar 2000 opgang maakte en inmiddels gedateerd lijkt. Zo’n partnership hield je 20 jaar geleden misschien voor mogelijk, vandaag lijkt het een anomalie. Een stuiptrekking uit het verleden. In Scandinavië zijn er intussen grote orkesten die van hun artiesten verlangen dat ze zich op een duurzame manier verplaatsen. En ook dichter bij huis zijn er veel kunstenorganisaties die heel bewust nadenken over hun ecologische voetafdruk en (onder meer) hun vliegreizen beperken. Want er is een balletje aan het rollen. En drie tot vijf procent is genoeg.

Krachtig signaal

Met Het nieuwstedelijk proberen we te handelen naar de inhoud die we zelf propageren in onze voorstellingen. Walk the talk. Op het ogenblik dat er een appel wordt gedaan om samen een krachtig signaal te geven, vinden we dan ook dat we de daad bij het woord moeten voegen. Na een stevige interne discussie hebben we beslist dat we vandaag het werk neerleggen om zo de medewerkers van Het nieuwstedelijk de kans te geven mee te gaan betogen in de ‘global strike for future’.

Dat is een heftige beslissing, want daardoor kunnen drie geplande voorstellingen niet doorgaan. Dat gaat in tegen elke vezel in ons lichaam. Theatermakers willen namelijk theater maken. Maar business as usual is gewoon geen optie meer. We vragen daarom begrip bij onze toeschouwers (die we overigens de kans bieden de voorstellingen op een ander moment in te halen) en hopen vooral de stem van de klimaatstrijd te versterken. Drie tot vijf procent is genoeg. Wie gaat mee?

STIJN DEVILLE
15 MAART 2019